In Nederland is al veel ervaring met het transformeren van leegstaande ruimte bij winkels tot bijvoorbeeld woningen of andere functies zoals voorzieningen. Toch is in veel binnensteden nog onbenutte ruimte waar beter geprofiteerd kan worden van deze kennis. Onderstaand overzicht verwijst door naar diverse bronnen en links met voorbeelden. Welke obstakels staan de transformatie in de weg en welke creatieve oplossingen nemen deze obstakels weg? De lijst wordt regelmatig geactualiseerd. Heb je een aanvulling? Mail deze dan naar: info@citydealbinnensteden.nl.
City Deal Dynamische Binnensteden:
- In de komende maanden volgen artikelen over onder meer succesfactoren voor transformatie en de rol van gemeenten hierbij.
- Bas Buvelot (CBRE IM) over de binnenstedelijke transformaties van warenhuizen. https://citydealbinnensteden.nl/2024/10/bas-buvelot-cbre-im-over-de-binnenstedelijke-transformaties-van-warenhuizen/
Boeken:
- Pieter van der Heijde (2024) Het transformatieproces van winkelgebieden
- Hilde Remøy; Gerard van Bortel; Erwin Heurkens & Roeli van Venrooij (2024) Transformatie naar woningen
Rapporten:
- Vereniging Nederlandse Gemeenten (2020): ‘Leegstand te lijf 2.0. Met speciale aandacht voor winkels en kantoren’ https://vng.nl/sites/default/files/2020-12/leegstand-te-lijf-2.0_202012116.pdf
- ING (2025) ‘Parkeernormen houden ombouwen lege verdiepingen boven winkels naar woningen tegen’ https://www.ing.nl/zakelijk/sector/real-estate/themastudie-parkeernormen-houden-ombouwen-lege-verdiepingen-boven-winkels-naar-woning-tegen
- Stec (2022) Whitepaper Wonen in centrumgebieden: nog veel kansen te benutten: https://stec.nl/wp-content/uploads/2022/04/Stec-Groep-whitepaper-Wonen-in-centrumgebieden-nog-veel-kansen-te-benutten.pdf
- NVM Busniess (2021) ‘Transformatie winkelruimte. Naar een beter evenwicht op de retail- en woningmarkt. https://www.nvm.nl/media/z0hpu0tj/def-nvm-business-transformatieonderzoek-winkelruimte-12-07-2021.pdf
- Colliers International (2020) Transformatie van winkels naar woningen. https://www.retailinsiders.nl/docs/ab8dd02d-c0ea-4789-98ad-acdae1772491.pdf
- VROM (2005) Wonen boven winkels. Praktijkervaringen in Nederland. https://buzzbouw.nl/wp-content/uploads/2019/03/wonen-boven-winkel.pdf
- Vereniging Wonen boven Winkels Nederland. (2010) “Weer thuis in de stad” http://www.dauvellier.nl/index.php?page=wonen-boven-winkels
- Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) (2020) Wonen boven winkels: Onderzoek naar de mogelijkheden van studentenhuisvesting in binnensteden. https://lsvb.nl/wp-content/uploads/2016/10/Onderzoeksrapport_LSVb_-_Wonen_boven_winkels.pdf
Artikelen:
- Stec (2023) Doorbraak mogelijk voor 70.000 extra woningen in binnensteden https://stec.nl/doorbraak-mogelijk-voor-70-000-extra-woningen-in-binnensteden-door-energielabels-winkels/
- Gebiedsontwikkeling.nu (2024) In Groningen blaast een oud warenhuis nieuw leven in de binnenstad. https://www.gebiedsontwikkeling.nu/artikelen/in-groningen-blaast-een-oud-warenhuis-nieuw-leven-in-de-binnenstad/
- Stadszaken (2024) Zo stuurt Rotterdam op transformatie winkels naar werken. https://stadszaken.nl/artikel/6870/zo-stuurt-rotterdam-op-transformatie-winkels-naar-werken
- Gebiedsontwikkeling.nu (2024) De transformatie van winkelcentra in kaart gebracht. https://www.gebiedsontwikkeling.nu/artikelen/de-transformatie-van-winkelcentra-deze-handleiding-helpt-te-weinig/
- Tubantia (2024) Minder leegstand, meer bezoekers: binnenstad Hengelo maakt flinke inhaalslag. https://www.tubantia.nl/hengelo/minder-leegstand-meer-bezoekers-binnenstad-hengelo-maakt-flinke-inhaalslag~a3e6769b/
- Gebiedsontwikkeling.nu (2022) Vijf lessen om winkelstraten te vitaliseren. https://www.gebiedsontwikkeling.nu/artikelen/vijf-lessen-om-winkelstraten-te-vitaliseren/
- Algemeen Dagblad (2022) Winkels in historische binnenstad maken plaats voor woningen: ‘Levendigheid in winkelstraten moet terug’ (Den Haag). https://www.ad.nl/den-haag/winkels-in-historische-binnenstad-maken-plaats-voor-woningen-levendigheid-in-winkelstraten-moet-terug~a194b590/
- Binnenlands Bestuur (2022 Wonen boven winkels https://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/bng/wonen-boven-winkels-deventer-wbwd
- NRC (2021) In een winkelcentrum kun je ook wonen https://www.nrc.nl/nieuws/2021/12/17/in-een-winkelcentrum-kun-je-ook-wonen-a4069428
- De Volkskrant (2021) Al die etages boven winkels, waarom zijn dat geen woningen? https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/al-die-etages-boven-winkels-waarom-zijn-dat-geen-woningen~bdcbdfb6/
- NUL20 (2020) Wonen boven winkels. https://www.nul20.nl/dossiers/wonen-boven-winkels
- Stadswerk magazine (2009) Wonen boven winkels: een kwestie van volhouden. https://woordsmit.nl/wp-content/uploads/2013/12/pdf2009_SW04-Wonen-boven-winkels.pdf
Overige:
- Factsheet Transformatie van winkelgebieden van het Programma stedelijke transformatie https://stedelijketransformatie.nl/uploads/media_item/media_item/172/56/Factsheet_Transformatie_van_winkelgebieden-1656602233.pdf
- Gemeente Haarlem (2016) Wonen boven winkels Haarlem. Eindevaluatie 2010-2015. https://gemeentebestuur.haarlem.nl/bestuurlijke-stukken/Document/2016059481-3-Eindevaluatie-2010-2015-Wonen-Boven-winkels-Haarlem.pd
Portofolio’s van bureaus:
- VOCUS architecten heeft veel ervaring met het werken aan binnensteden. Een overzicht van projecten staat hier: https://vocus.nl/projecten/categorie/historische-binnenstad/
- Wonen Boven Winkels Deventer heeft veel projecten gerealiseerd in Deventer: https://www.wbwd.nl/over-ons/gerealiseerde-projecten/
- Stad & Co heeft vele transformaties en samenwerkingen in binnensteden aangejaagd: https://stadenco.nl/expertises/projectenarchief/
